vrijdag, 21 februari 2014

Ze hebben de straten van Sotsji overspoeld. Helpen je met informatie over het transport. Ze staan je op te wachten bij de veiligheidscontroles met een lach. Spreken Engels, zijn behulpzaam en maken graag een praatje met al die buitenlandse bezoekers.

Ze hebben hun eigen plekken. In het Moskouse Gorkipark met gratis wifi, waar zelfs jeu de boules verheven is tot een hippe aangelegenheid. In het Moskouse Flacon, een voormalige flessenfabriek, met creatieve bureaus, kledingwinkels en ateliers. In café Tsiferblat, met verschillende vestigingen in het land, waar je niet voor je koffie of thee betaalt, maar voor de tijd dat je er doorbrengt. In Loft Project Etagi, een voormalige broodfabriek in Sint-Petersburg, met filmfestivals en workshops voor kinderen. In Perm in de Oeral, waar in het vroegere Sovjetrivierstation het Museum voor Moderne Kunst zit.

Ze zijn gretig en hebben ambities. Ze willen wat bereiken met hun land. Rusland heeft nog veel te winnen. Ze willen hun land naar een moderner niveau brengen, het gat met het Westen goedmaken en dat hun land tot de beste van de wereld behoort.

Ze voelen zich wereldburgers. Met hun iPad in de Moskouse metro of in de nachtbus in Sotsji. Winkelen bij hippe kledingzaken als Topshop of River Island. Ze spiegelen zich aan de inwoners van New York en Londen. Ze reizen over de hele wereld: Mexico, Spanje of Thailand. Ontmoeten niet alleen daar nieuwe mensen, maar ook op sociale media als Facebook, Twitter, Instagram en VKontakte, het Russische Facebook

Ze vormen de nieuwe generatie. Hebben in Rusland meer mogelijkheden dan ooit. Meer dan hun ouders die tijdens de Sovjet-Unie niet konden reizen, omdat de grenzen toen dicht waren. Ze kennen niet de belemmering van de financiële crises in de jaren negentig. Ze hebben geld en de grenzen staan open.

De Russische jongeren komen eraan.

donderdag, 20 februari 2014

Aantrekkelijk ligt de kalasjnikov voor mijn neus. Van Russische makelij en een gewild exportproduct. Eenvoudig te bedienen. Twintig keer mag ik ermee schieten. Voor 150 roebel (3,10 euro). Met witte plastic kogels. Op twintig rode blikken. Tussen de speelgoedbeesten.

Elk pretpark in Rusland heeft een tir, een schiettent, en elke Russische stad heeft een pretpark. Ook Adler. Met een reuzenrad, draai- en zweefmolens en een ouderwetse kop-van-jut. De attracties zien er vaak wat roestig uit.

Russen schieten graag. ,,We houden van de jacht”, verklaart Dasja Tsjernobrovkina (22) die de schiettent beheert. ,,Binnen mijn familie wordt ook gejaagd. We jagen op dieren en daarna bereiden we ze voor op de barbecue. Russen zijn een volk van de natuur.”

Een schiettent is leerzaam voor het leger, vervolgt ze. Er staat een opstapje voor kleine kinderen en een blok waarmee ze de kalasjnikov kunnen ondersteunen. ,,Dan weten kleine jongens een beetje wat hen te wachten staat. Elke man moet in het leger dienen. Zo niet dan, dan ben je een bange vent. In het leger moet je moeilijkheden overwinnen. Dat maakt je tot een echte man.”

Bij een schiettent voor de ingang van het pretpark joelen vijf mannen, soldaten die de Spelen beveiligen. Ze genieten van een vrije dag. Ze komen uit het Russische Verre Oosten. Een van hen schiet achter elkaar de twintig blikjes neer. Een sluipschutter. Op de vraag wie de vijand van Rusland is, antwoorden ze direct in koor: ,,De Verenigde Staten.” In het leger zit je om Rusland te beschermen, klinkt het. ,,En een goede soldaat scoort bij de vrouwen”, zegt Konstantin (25). Maar de schiettent is puur vermaak, laat Aleksandr (36) weten.

Mijn score? De helft is raak. Geweldig voor een eerste keer, roept Dasja. Voor deze prestatie krijg ik een Russische vlag als prijs.

woensdag, 19 februari 2014

Zijn glimlach is niet van zijn gezicht te krijgen. ’s Avonds drinkt hij graag nog een glas wodka en snijdt hij de worst in stukken. Tot laat in de nacht valt zijn stem uit de gemeenschappelijk keuken van het hotel te horen. Gisterochtend kwam hij afscheid nemen. Na drie dagen Olympische Spelen pakt Andrej (43) de trein terug naar Nizjni Tagil in de Oeral. Een reis van 73 uur.

Andrej heeft niet veel nodig. Elke dag heeft hij een trainingspak aan en loopt hij rond in zijn sportschoenen. Hij vindt de Spelen prachtig en steekt twee duimen omhoog. Ze laten een krachtig Rusland zien. Alleen de Russische sportprestaties, die vallen wat hem betreft tegen.

Van mensen als Andrej moet de Russische president Vladimir Poetin het hebben. Zij zijn zijn achterban. Ze wonen niet in de grote steden als Moskou en Sint-Petersburg, maar in een zogeheten monogorod, een stad die geheel afhankelijk is van een fabriek. De winkels en horeca leven van de arbeiders. Rusland heeft talloze van dit soort steden. Niznji Tagil is ook zo’n stad, legendarisch om zijn tank- en treinwagonfabriek.

In deze steden denken de inwoners met gruwel aan de jaren negentig. Het Sovjetrijk was uiteengevallen. Criminaliteit heerste in het land. De ene crisis volgde de andere op. Pensioenen werden niet uitbetaald. Net als de salarissen. Er was niets meer om trots op te zijn.

Met de komst van Poetin weten de fabrieksarbeiders waar ze aan toe zijn. Ze krijgen hun salaris, ze kunnen een auto kopen, op vakantie gaan en ouderen ontvangen hun pensioen. Met de Olympische Spelen krijgen ze hun trots terug. Een alternatief voor Poetin zien ze niet zitten, want dan weet je niet wat je ervoor terugkrijgt.

De wodka zal Andrej goed smaken op de terugweg.

dinsdag, 18 februari 2014

Bier drinken doen ze niet in Bar London, een bar-dancing vlakbij de haven van Sotsji. Het moet sterker zijn. Het barpersoneel, gekleed in strakke zwarte outfits, is drukker bezig met het schenken van cocktails, mixdranken, champagne en dikke glazen wijn. Drie dames aan de bar, in korte rokjes en hun decolleté duidelijk zichtbaar, loeren op hun prooi: de rijke Russische man.

In Bar London zijn de rijkere burgers van Sotsji onder elkaar. Architecten, hippe fotografen, zakenmensen en politici. De mannen staan met een dikke sigaar in de hand. Een vrouw drinkt met een rietje in een teug een brandend mixdrankje op. Ze betaalt met haar creditcard.

Overdag zien ze elkaar bij Brigantina, een Franse brasserie met uitzicht op de plezierjachten. Brigantina moet de Russen een klein beetje het gevoel geven van de Franse rivièra. Aan de muur hangt een foto van Nice. Op de menukaart staan ganzenlever, Franse vissoep en mosselen uit de Zwarte Zee.

Of ze komen elkaar tegen in het opgeknapte havengebouw dat zich kenmerkt door Sovjetarchitectuur met bovenop een communistische ster. Westerse kledingmerken, zoals Gucci, Louis Vuitton en Max Mara, hebben zich hier gevestigd, De zwarte en witte terreinwagens staan buiten op de stoep te wachten.

De rijken van Sotsji rekenen op goede tijden. Russische miljonairs uit het koude Siberië, werkzaam in de olie- en gassector, industrie of handel, zoeken naar warmere oorden. In Rusland is Sotsji de aangewezen plek. De zuidelijke stad met het aangename klimaat aan zee beschikt nu over moderne infrastructuur dankzij de Olympische Spelen. Pas gebouwde luxeappartementen wachten op nieuwe eigenaars.

De rijken van Sotsji vermaken zich prima in hun stad. In Europa hoeven ze geen geld te verdienen. Dit werelddeel is af. In Sotsji valt meer te winnen.

maandag, 17 februari 2014

Een kerstboom staat midden in een winkelcentrum in Adler, op een zucht van het olympische park. Constant veranderen de lichtjes erin van kleur. In een ander winkelcentrum hangen kerstballen boven de hoofden van de bezoekers. In een straat hebben winkels hun ramen versierd met nepsneeuwkristallen. Andere hebben teksten met gelukkig nieuwjaar.

Dat is niet alles. De sportstadions in het olympische park schieten ’s avonds voortdurend van kleur. Maar ook buiten het olympische gebied hebben bomen groene lampen op zich staan. In Adler hangen in een boom discoballen in het groen, rood en oranje. Nepdolfijnen langs de weg zijn verlicht en blauwe verlichtingsslangen sieren de bovenkant van gebouwen.

Het lijkt wel het hele jaar kerst in Rusland. Of het nu winter of zomer is, in steden zijn parken en gebouwen verlicht. In de Moskouse metro kan uit de luidsprekers langs de roltrappen in hartje zomer een kerstlied klinken. In Sotsji en Adler hebben ze bewust de kerstversiering laten zitten. Een idee van de gemeente. Om de Spelen van een extra vrolijke sfeer te voorzien.

Bij een café in Adler, waar je alleen bier kan drinken en gedroogde vis kan eten, hangen voor de ramen flikkerende lichtjes. Achter de bar lacht de kerstman breeduit op een afbeelding. ,,De verlichting maakt ons blij”, zegt de 22-jarige barvrouwe Aleksandra Lisimenko. ,,Het is prachtig. De kerstversiering herinnert ons aan een mooie tijd.” Wanneer ze de kerstman verwijdert, weet ze niet ,,Misschien laat ik hem wel hangen. Hij stoort niet.”

Twee deuren verderop doet een kapperszaak niet mee aan de verlichting. Wel staan er narcissen. ,,We willen graag dat het lente wordt”, zegt Anna (39). Al die lichtjes ’s avonds vindt ze schitterend. ,,Het is toch mooi dat je niet in het donker hoeft te rijden. Ben je al in Sotsji geweest? Net een sprookje.”

vrijdag, 14 februari 2014

Anja Nasedkisja (27) pakt de gevulde kip met paddenstoelen. ,,Wat nog meer?”, vraagt ze. Ik wijs naar de gretsjka (boekweit), een populair gerecht in Rusland, in een van de bakken. Ze stopt mijn eten in de magnetron en ik loop met mijn dienblad door naar de kassa. Onder andere de pasta, borsjtsj (bietensoep) en haringsalade achter me latend.

Fresko + is een van de vele stolovaja’s, eetkantines, in Adler en Sotsji. Je vindt ze langs de hele Zwarte Zeekust, maar ook in de rest van Rusland. Hier kun je goedkoop, simpel en snel eten. Het is een erfenis uit de Sovjet-Unie, zegt kok Zoja Grigorevna (55) van Fresko +, gekleed met een blauw schort en een wit haarnet om haar hoofd. Ze komt even van haar fornuis vandaan. ,,Toen had je ze bij fabrieken, waar grote groepen arbeiders konden eten. Nu ook aan de kust voor de toeristen in de zomer.”

Dertig jaar staat Zoja in de stolovajakeuken. ,,Ik hou ervan om mensen te verwennen en dat ze in na afloop zeggen: ‘Dank je wel.’ Je krijgt hier echt Russisch voedsel. We maken alles zelf. Ook het brood.”

Voor de sfeer moet je niet komen in een stolovaja.  Bij Fresko + felle verlichting, tafels zonder een kleed en de televisie, met de Olympische Spelen, knetterhard aan. Het is eten en snel weg.

De 27-jarige Sergej Tsjegemisin heeft als ontbijt, het is 09.00 uur, aardappelpuree, een gehaktbal met een gebakken ei erop en een fles bier. De eenvoudigheid van een stolovaja maakt het aantrekkelijk voor de eigenaar, zegt hij. ,,Je koopt groot in en maakt enorme hoeveelheden. De inrichting is sober en je hebt geen bediening. Zo maak je winst.”

Wie een baan zoekt als kok, kan in Fresko + terecht. Ze hebben er naast Zoja een nodig: +7 918 070 3040.

donderdag, 13 februari 2014

De Russen kunnen in Sotsji helemaal losgaan op hun favoriete hobby: foto’s maken. Van elke vlag, olympische ring, de vlam of mascotte schieten zij plaatjes. Niet alleen hiervan maar met zichzelf altijd op de voorgrond.

Zo gaat het niet alleen tijdens de Spelen. Naar parken, tijdens een dagje Kremlin of naar vrienden: de camera gaat mee. Dat zijn vaak geen eenvoudige en handzame apparaten, maar dure toestellen, inclusief een lens.

Het gaat niet om een paar kiekjes. Geheugenkaarten worden gevuld met volledige sessies. Vooral van de vrouw die meestal in de huid kruipt van een fotomodel. Uit elke hoek, positie, liggend of leunend tegen een muur, in de boom of bij een bloem, alles wordt erbij gesleept. Een been omhoog of zo sensueel mogelijk de lippen getuit. Met de vriend of man in de rol van fotograaf en naar verloop van tijd steeds vermoeiender kijkend. Alleen een kerk of de olympische vlam zul je haast niet vinden in een Russisch fotoboek.

Huwelijksfoto’s worden niet op één locatie gemaakt. Bij een bruiloft  in Moskou staat een rondje langs de bekendste plekken op het programma: het Kremlin, het Rode Plein, kloosters en kerken. Op een van de belangrijkste dagen uit het leven wordt niet bezuinigd op de fotograaf.

Maar achter al die foto’s zit bij de Russen een gedachte. Aan de hand van de foto’s kun je zien hoe die persoon in de loop van de jaren verandert. De Russen lezen eruit af hoe iemands karakter is. En dan is er de beroemde Russische ziel, die niet in één of twee foto’s is samen te vatten.

Maar ijdelheid speelt ook een rol. Uiteindelijk willen de Russen graag laten zien hoe mooi ze zijn. Daarin zijn zij niet de enigen.

woensdag, 12 februari 2014

Tot een maand gelezen zag je ze in Sotsji overal. In de bus, in de supermarkt of in hun karakteristieke pose gehurkt zittend op straat. Maar nu vallen ze vrijwel nergens meer te bespeuren: de arbeidsimmigranten uit Centraal-Azië en de Kaukasische landen. Met zeventigduizend man bouwden zij de olympische stadions, de hotels en de infrastructuur.

Rusland is na de Verenigde Staten het tweede immigratieland ter wereld. De arbeiders komen uit de krochten van het vroegere Sovjetrijk zoals Kirgizië, Tadzjikistan, Oezbekistan of Azerbeidzjan. Ze zoeken naar werk en sturen hun verdiende geld naar hun achtergebleven families. Moskou is hun favoriete bestemming. Daar valt meer geld te verdienen dan thuis. De afgelopen jaren deed Sostsji het ook goed.

Rusland drijft op deze werkslaven. Zij doen de klussen waar de Rus geen trek in heeft.  ’s Winters halen zij de sneeuw en het ijs van de daken. Gevaarlijk werk, want er wil er nog weleens eentje van het dak lazeren. In de lente, als de sneeuw is verdwenen, schilderen de immigranten de aangetaste hekken, herstellen de gaten in de weg en ruimen de onder de sneeuw vandaan gekomen lege alcoholflessen op. Dag en nacht.

De immigranten staan onderaan de ladder. ‘Zwartkonten’ luidt hun bijnaam. Ze krijgen het verwijt dat ze zich niet aanpassen, criminaliteit naar Rusland brengen en het land overspoelen. De relatie tussen hen en etnische Russen is gespannen. Als er een vechtpartij plaats vindt tussen beide kampen met dodelijke gevolgen aan Russische zijde beginnen Russische nationalisten een klopjacht op alles wat Centraal-Aziatisch en Kaukasisch is.

De arbeidsimmigranten van Sotsji zijn teruggestuurd naar hun land van herkomst. Maar vroeg of laat keren ze terug. Ze kunnen niet zonder Rusland en Rusland niet zonder hen.

dinsdag, 11 februari 2014

De zon straalt volop tijdens het winkelen in winkelcentrum Mandarin in Adler. Uniek in Rusland.

Vanwege de kou bevinden alle winkelcentra zich onder een gesloten dak. Maar niet Mandarin in het subtropische Adler. Winkelcentrum onder de blote hemel, verkondigt Mandarin dan ook trots. Het is drie maanden oud en daarom zijn van de meeste ruimtes de ramen nog dichtgeplakt.

Het is niet het enige torgovy tsentr van Adler. Een kwartier lopen verderop staan meerdere winkelcentra knus bij elkaar. Rusland is het land van beren, kou en wodka, maar daar kan als cliché het winkelcentrum aan worden toegevoegd. Volgens onderzoek bouwt Rusland de meeste shopping malls van Europa. In Moskou en Sint-Petersburg staan ze strategisch opgesteld: bij metro- en treinstations en de ringweg.

Een bezoek aan een winkelcentrum betekent voor de Russen een dagje uit. Het gaat niet alleen om het shoppen. De winkelcentra hebben bioscopen, ijsbanen of bowlingbanen. Ze zijn makkelijk te vinden: vaak op de bovenste verdieping. Daar ligt ook de foodcourt met hamburgers, gevulde aardappels, sushi, pizza’s en blini (pannenkoeken). ,,Je kan er met het hele gezin naar toe”, zegt de Moskoviet Konstantin Artamonov (29), die met zijn 29-jarige vrouw Svetlana en zoon Jegor (6) op een bankje in Mandarin zit.

In de winkelcentra draait de Russische consumptiemaatschappij op volle toeren. Ze geven graag geld uit. Dat weten ook de blauw-gele Zweedse meubelwinkel, elektronicazaken en Westerse sportmerken. Ze hebben hun plek veroverd in de winkelcentra. De Russen grijpen hun kans, meent Konstantin. ,,Tijdens de Sovjet-Unie had je één fabriek en die maakte tien soorten T-shirts voor het hele land. Meer keuze had je niet. Nu is elke winkel anders.”

En wat zijn de Russen van plan met enkele olympische accommodaties na de Spelen? Juist ja, ze maken er winkelcentra van.

maandag, 10 februari 2014

Een man praat zachtjes tegen me in de Kroepskojstraat in het stadje Adler, op een paar kilometer van het olympische park: ,,Kamer nodig? 3000 roebel (63 euro) per nacht.” Ik schud van nee en loop door naar mijn hotel in dezelfde straat.

Wie een kamer zoekt voor de Olympische Winterspelen in Sotsji kan met gemak terecht in de Kroepskojstraat en omgeving. Langs de straat staan bordjes met daarop kamer te huur. Het zijn guesthouses, familiehotels. Ze bieden kamers zonder opsmuk. Een bed, badkamer, een kast, een stoel en een televisie. Daterend op zijn vroegst uit de jaren negentig. Het past er allemaal net in. Voor het ontbijt moet je zelf zorgen en er is een gemeenschappelijke keuken met een lange tafel, twee ijskasten, een aanrecht en potten en pannen.

Het hoogtepunt voor dit soort familiehotels is de zomer. Wanneer Russen massaal de Zwarte Zee kust bezetten. De rijken gaan naar Sotsji. De eenvoudige Rus zoekt vertier in Adler, een landerig stadje met amper hoogbouw en waar Russen ontspannen flaneren. Het is de magie van zon, zee en strand.

In de winter is het in Adler uitgestorven, zoals dat hoort bij badplaatsen. De Spelen bieden de familiehotels de kans een extra centje mee te pikken. Mijn kamer kost 3500 roebel (74 euro) per nacht. Ik kwam terecht bij mijn hotel na een rondje bellen langs verschillende familiehotels. Ze vroegen allemaal 5000 roebel voor een simpele kamer. Eenzelfde hotelkamer bedroeg afgelopen november 900 roebel per nacht. De familiehotels kosten nog altijd een schijntje met bijvoorbeeld het viersterren Marins Park Hotel in het centrum van Sotsji: 15.300 roebel (322 euro) per nacht tijdens de Spelen.

Zo’n familiehotel is eenvoudig, maar heeft ook zijn charme. Vandaag komt oma schoonmaken.